Η μοναξιά είναι μια συχνή και πανανθρώπινη εμπειρία. Σχεδόν όλοι οι άνθρωποι έχουν
νιώσει ή θα νιώσουν μοναξιά κάποια στιγμή στη ζωή τους.
Οι άνθρωποι συνήθως φοβούνται τη μοναξιά και την εξισώνουν με την αποτυχία ή την
αναξιότητα. Ωστόσο, η ίδια δεν είναι παρά ένα ακόμα συναίσθημα, μια εσωτερική εμπειρία όπως
η χαρά, η λύπη και ο θυμός. Και ως συναίσθημα, έρχεται για να επιτελέσει μια λειτουργία. Στην
προκειμένη περίπτωση, να κινητοποιήσει το άτομο ώστε να αναζητήσει την εγγύτητα και την
ασφάλεια μέσω της σύνδεσής του με τους γύρω του.
Συχνά, βέβαια, τα άτομα που βιώνουν μοναξιά, δεν την χρησιμοποιούν ως “καύσιμο” για να
αλλάξουν την αρνητική κατάσταση που την προκαλεί αλλά εγκλωβίζονται μέσα στον φαύλο κύκλο
της, Νιώθω μόνος – Αποφεύγω νέες εμπειρίες/Μειώνω δραστηριότητες ή κοινωνικές επαφές-
Νιώθω μόνος. Οταν το συναίσθημα της μοναξιάς είναι έντονο και παρατεταμένο, αποτελεί μια
επώδυνη εμπειρία, παρόμοια με αυτή που βιώνει κανείς όταν πονάει σωματικά. Ο εγκέφαλός
φαίνεται ότι επεξεργάζεται την μοναξιά με τον ίδιο τρόπο που επεξεργάζεται και τον σωματικό
πόνο, ενεργοποιώντας την ίδια περιοχή, την ραχιαία πρόσθια έλικα του προσαγωγίου. Στους
ενηλίκους η χρόνια μοναξιά έχει βρεθεί ότι επηρεάζει σημαντικά τόσο την σωματική όσο και την
ψυχική τους υγεία. Ψυχοσωματικές εκδηλώσεις της μοναξιάς μεταξύ άλλων είναι η κατάθλιψη,
το άγχος, διάφοροι σωματικοί πόνοι, η πίεση, η κόπωση και οι διαταραχές ύπνου. Οι μοναχικοί
άνθρωποι έχουν την τάση να βλέπουν τον κόσμο μέσα από ένα αρνητικό πρίσμα και να εστιάζουν
στις αρνητικές λεπτομέρειες μιας αλληλεπίδρασης. Αυτό τους κάνει να έχουν χαμηλή
αυτοεκτίμηση, διάχυτη αρνητική διάθεση, χαμηλό κίνητρο και αρνητικές σκέψεις για τη ζωή,
βάζοντας τους σε κίνδυνο για κατάχρηση ουσιών και αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές.
Είναι σαφές ότι από τη στιγμή που η μοναξιά είναι μία μορφή κοινωνικού πόνου, εννοώντας
τη δυσφορία που νιώθει κάποιος όταν βρίσκεται σε ψυχική απόσταση από έναν άλλο άνθρωπο ή
μια ομάδα, είναι δύσκολο το άτομο που τη βιώνει να στέκεται θετικά απέναντι στη ζωή. Ωστόσο,
το να νιώθει κάποιος μόνος δεν συνεπάγεται ότι “είναι μόνος” πραγματικά. Στην πρώτη
περίπτωση, η μοναξιά προκύπτει από την αντίληψη του ατόμου ότι οι βασικές του
διαπροσωπικές ανάγκες δεν καλύπτονται μέσα από τις κοινωνικές του σχέσεις. Στον αντίποδα ,
υπάρχει και η εκούσια μοναξιά, η κατάσταση δηλαδή, στην οποία κάποιος επιλέγει να είναι
μόνος, λόγω της ανάγκης του να «ξεκουραστεί», να αξιοποιήσει δημιουργικά τον χρόνο με τον
εαυτό του και να αναπτύξει την προσωπικότητά του. Σε αυτή την περίπτωση η μοναξιά είναι
ευεργετική!
Οσο παράδοξο και αν φαίνεται η μοναξιά έχει κρυμμένα οφέλη και το κυριότερο από αυτά
είναι η ευκαιρία να συνδεθεί ο καθένας με τον εαυτό του, για να μπορέσετε να συνδεθεί ξανά με
και με τους γύρω του. Αν νιώθει κάποιος, όμως ότι η μοναξιά του είναι επίμονη, έντονη και
χρόνια, είναι καλό να απευθυνθεί σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας, ο οποίος με τα κατάλληλα μέσα
θα τον υποστηρίξει να την αντιμετωπίσει.
Πηγές
Γαλανάκη,Ε. (2014), Μοναξιά: Το παράδοξο της ανθρώπινης φύσης. Αθήνα: Gutenberg.
Ευτυχία Ψύλλου
Ψυχολόγος
Ειδίκευση στη Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική θεραπεία
Ειδικευόμενη στη Γνωσιακή – Συμπεριφορική Θεραπεία των Διαταραχών Πρόσληψης Τροφής